برابر ماده اول لایحه اصلاح قسمتی از قانون تجارت مصوب ۲۴ اسفندماه ۱۳۴۷ که می گوید: «شرکت سهامی شرکتی است که سرمایه آن به سهام تقسیمشده و مسئولیت صاحبان سهام محدود به مبلغ اسمی آنها است».
ماده ۴ لایحه اصلاح قانون تجارت میگوید: شرکت سهامی به دو نوع شرکت سهامی عام و شرکت سهامی خاص تقسیم میشود.
شرکت سهامی عام
شرکتهای سهامی عام، شرکتی است که موسسین آنها قسمتی از سرمایه شرکت را از طریق فروش سهام به مردم تامین میکنند. در شرکت سهامیعام، تعداد سهامداران نباید از سه نفر کمتر باشد و مسئولیت سهامداران، محدود به مبلغ اسمی سهام آنهاست. در این شرکت، عبارت «شرکت سهامی عام» باید قبل از نام شرکت یا بعد از آن، بدون فاصله با نام شرکت در کلیهی اوراق و اطلاعیهها و آگهیهای شرکت به طور روشن و خوانا قید شود.
الف ) مدارک لازم جهت کسب اجازهی پذیرهنویسی شرکت سهامیعام در حال تأسیس، از مرجع ثبت شرکتها:
- دو نسخه طرح اظهارنامهی شرکت سهامیعام
- دونسخه طرح اساسنامهی شرکت سهامیعام
- دو نسخه طرح اعلامیهی پذیرهنویسی
- گواهی بانکی مبنی بر واریز حداقل ۳۵% سرمایه، تعهد توسط مؤسسین
- فتوکپی شناسنامهی مؤسسین
ب ) مدارک لازم جهت تأسیس:
- دو نسخه اظهارنامه
- دو نسخه اساسنامه
- دو نسخه صورت جلسهی مجمع عمومی مؤسسین
- دو نسخه صورت جلسهی هیأت مدیره (تعداد مدیران، حداقل پنج نفر می باشد.)
- آگهی دعوت مجمع مؤسسین در روزنامهی تعیین شده
- فتوکپی شناسنامهی مدیران (در مورد اشخاص حقوقی، ارائهی برگ نمایندگی، الزامی است.)
- گواهی بانک مبنی بر واریز ۳۵% سرمایهی شرکت
- ارائهی مجوز یا موافقت اصولی یا مجوز از مراجع ذیصلاح در صورت نیاز
وجه تمایز شرکت سهامی عام و خاص:
وجه تمایز این دو شرکت به این شرح میباشد:
- شرکت سهامی عام برای تامین سرمایه اقدام به پذیرهنویسی عمومی مینماید ولی شرکت سهامی خاص حق مراجعه به عامه را ندارد.
- امکان صدور اوراق قرضه برای شرکت سهامی عام وجود دارد ولی شرکت سهامی خاص چنین حقی ندارد.
- نقل و انتقال سهام در شرکتهای سهامی عام مشروط به موافقت سهامداران نیست، ولی در شرکت سهامی خاص چنین نقل و انتقالی منوط به توافق مدیران یا مجامع عمومی شرکت می تواند باشد.
- سهام شرکت سهامی عام قابل عرضه در بازار بورس میباشد ولی شرکت سهامی خاص چنین اجازهای ندارد.
- حداقل سرمایه برای تاسیس شرکت سهامی عام ۵۰۰۰۰۰۰ ریال میباشد درحالیکه حداقل سرمایه برای تاسیس شرکت سهامی خاص ۱۰۰۰۰۰۰ ریال میباشد.
مدیران و سهامداران شرکت سهامی عام حداقل ۵ نفر و شرکت سهامی خاص حداقل ۳ نفر میباشد.