مهندسي صنايع
ديباچه:
“آيا اين بهترين روش است؟” اين سؤالي است كه فكر يك مهندس صنايع را دائماً به خود مشغول مي‌كند تا به اين وسيله بهترين راه را براي توليد محصول و حل مسائل و مشكلات يك واحد صنعتي يا خدماتي پيدا كند. در واقع فارغ‌التحصيل اين رشته تلاش مي‌كند تا با يك نگرش سازمان يافته، مسائل و مشكلات كارخانه را تحليل كرده و به گونه‌اي عمل كند كه با حداقل ورودي مواد، حداكثر خروجي را داشته باشد. زيرا امكان دارد كه طراحان يك واحد صنعتي وقتي مشغول طراحي مي‌شوند به مسائل اقتصادي، افزايش بهره‌وري و ساير مسائل توجه كافي نداشته باشند، اما يك مهندس صنايع هنگام برنامه‌ريزي براي اداره كارخانه‌اي كه داراي كارگران زياد و ماشين آلات بسيار است براي مثال به اين مسأله توجه مي‌كند كه چگونه مي‌توان بيكاري ماشين‌آلات را به حداقل رساند و از نيروي انساني نيز بهترين استفاده را كرد و در ضمن محصول كارخانه كمترين ضايعات را داشته و نگهداري و تعميرات ماشين‌آلات نيز به بهترين نحو انجام بگيرد. اين رشته در دوره كارشناسي داراي چهار گرايش توليد صنعتي ، تحليل سيستمها، تكنولوژي صنعتي و ايمني صنعتي است. گرايش توليد صنعتي گرايش توليد صنعتي فن به‌كارگيري مهارت‌هاي تكنيكي ـ اقتصادي و استفاده مؤثر و نظام‌يافته از نيروي انساني، زمان، ماشين‌آلات، ساختمان و مواد به منظور توليد كالا با كيفيت مطلوب مي‌باشد. در واقع هدف اين گرايش تربيت مديران توليد واحدهاي صنعتي است.
درس‌هاي اين رشته در طول تحصيل :
دروس مشترك در گرايش‌هاي مختلف مهندسي صنايع:
رياضي، معادلات‌ديفرانسيل، برنامه‌نويسي كامپيوتر، محاسبات عددي، فيزيك ، شيمي عمومي ، مباني مهندسي برق ، اقتصاد مهندسي، نقشه‌كشي صنعتي ، استاتيك، مقاومت مصالح، علم مواد، اقتصاد عمومي ، اصول حسابداري و هزينه‌يابي، ارزيابي كار و زمان، طرح‌ريزي واحدهاي صنعتي، برنامه‌ريزي و كنترل توليد، موجودي‌ها ، كنترل پروژه، كنترل كيفيت آماري، تحقيق در عمليات ، روش‌هاي توليد ، تئوري احتمالات و كاربردهاي آن، آمار مهندسي، آزمايشگاه اندازه‌گيري دقيق، كارگاه ماشين‌ابزار ، كارگاه عمومي جوش، كارگاه ريخته‌گري.
دروس تخصصي گرايش توليد صنعتي :
زبان تخصصي، پروژه طراحي ايجاد صنايع، مهندسي فاكتورهاي انساني، برنامه‌ريزي توليد، برنامه‌ريزي و كنترل توليد و موجودي‌ها ، كاربرد كامپيوتر در مهندسي صنايع، برنامه‌ريزي نگهداري و تعميرات، اصول مديريت و تئوري سازمان، پروژه، كارآموزي.
گرايش برنامه‌ريزي و تحليل سيستمها
گرايش برنامه‌ريزي و تحليل سيستمها تا حدودي جنبه نرم‌افزاري دارد و بيشتر به ارائه راهكار سيستماتيك مي‌پردازد. در واقع هدف اين گرايش تربيت كارشناساني است كه بتوانند با بهره‌گيري از روش‌هاي جديد و سيستماتيك و مدل‌هاي رياضي مسائل واحدهاي صنعتي بزرگ را تجزيه و تحليل نموده و بيشترين رهنمودها را براي استفاده از منابع موجود در عملكرد اجزاء تشكيل سيستم ارائه بدهند.
دروس تخصصي گرايش برنامه‌ريزي و تحليل سيستمها:
زبان تخصصي، برنامه‌ريزي حمل و نقل، اصول شبيه‌سازي، تحليل سيستمها، كاربرد كامپيوتر در مهندسي صنايع، پروژه پاياني، اصول مديريت و تئوري سازمان، كارآموزي، سيستم‌هاي اطلاعاتي و كنترل مديريت .
گرايش تكنولوژي صنعتي:
گرايش تكنولوژي صنعتي نسبت به گرايش‌هاي توليد صنعتي و تحليل سيستمها فني‌تر بوده و به مهندسي مكانيك نزديك‌تر مي‌باشد. هدف اين گرايش تربيت تكنولوژيست‌هاي كارخانه است.
دروس تخصصي گرايش تكنولوژي صنعتي:
ماشين‌هاي افزار ، قيد و بندها (جيك و فيكسچر)، طراحي قالب ، كنترل عددي، مونتاژ مكانيكي، عمليات حرارتي، زبان تخصصي، پروژه.
گرايش ايمني:
صنعتي گرايش ايمني صنعتي به مسائل مشكل‌ساز در صنعت از لحاظ ايمني مي‌پردازد؛ يعني تلاش مي‌كند تا با اجراي دستورالعمل‌ها از خطرات احتمالي جلوگيري كند و در صورت بروز مشكل يا خطري، راهي براي رفع آن پيدا نمايد. از جمله اين مسائل مي‌توان به كوره‌ها يا آلودگي هوا اشاره نمود.
دروس تخصصي گرايش ايمني:
ايمني در برق، اعلام و اطفاء حريق، ديگ‌ها و ظروف تحت فشار، عوامل شيميايي محيط كار، عوامل فيزيكي محيط كار، حفاظت صنعتي (ايمني صنعتي)، مهندسي احتراق، گازرساني.
توانايي‌هاي لازم :
اين رشته ارتباط نزديكي با مديريت دارد و دانشجوي آن بايد توانايي‌هاي مديريتي داشته و قدرت تحليل و درك بالايي داشته باشد. دانشجويان رشته مهندسي صنايع بايد در دو درس رياضي و فيزيك قوي باشند. بخصوص در درس رياضيات جديد كه آمار و احتمالات اين درس تا حدي به مهندسي صنايع مربوط مي‌شود. همچنين يك دانشجوي مهندسي صنايع بايد از خلاقيت و نوآوري برخوردار باشد.
موقعيت شغلي در ايران :
اين رشته در چند سال اخير جايگاه خود را يافته است و اكثر مسؤولان و متخصصان نيز به اين موضوع واقف شده‌اند كه جامعه نياز بسياري به تخصص فارغ‌التحصيلان اين رشته دارد. چرا كه رشته مهندسي صنايع افراد را براي مديريت پرورش مي‌دهد و بهترين و نزديكترين رشته به كارهاي مديريتي و برنامه‌ريزي و اداره امور است و اگر قرار باشد براي مديريت بخش توليد يك واحد صنعتي بين مهندس مكانيك، برق و صنايع كه داراي شرايط مساوي هستند، يك نفر را انتخاب كرد، مهندس صنايع اولويت اول را دارد. بنابراين اين رشته از نظر بازار كار مشكلي ندارد.