راز تاب آوری ایران در واقع بررسی عوامل ماندگاری یک تمدن کهن است تا هر چیز دیگری که توسط دکتر محمدرضا مقدسی مدیر وموسس خانه تاب آوری به رشته تحریر در آمده است

۱. پیشینه تاریخی و فرهنگی: ریشه های راز تاب آوری ایران
راز تاب آوری ایران را نخست باید در عمق تاریخ و فرهنگ چند هزارساله آن جستجو کرد.

ایران به عنوان یکی از قدیمیترین تمدنه ای جهان، در طول قرنها با حملات، اشغال و تحولات سیاسی گسترده ای روبه رو شده است؛ از هجوم اسکندر مقدونی و اعراب در صدر  تا تهاجم مغول. با این وجود، این سرزمین نه تنها نابود نشد، بلکه با حفظ هویت منحصربفرد خود، فرهنگ مهاجم را نیز جذب و بازتعریف کرد.

زبان فارسی به عنوان اصل و اساس این تاب آوری، علیرغم تغییر خط از پهلوی به عربی، با آفرینش شاهکارهایی مانند شاهنامه فردوسی، هویت ایرانی را زنده نگه داشت. همچنین، تشیع به عنوان مذهب رسمی از دوره صفویه، نقش یک ایدئولوژی یکپارچه کننده را ایفا کرد که در بحران فراگیر، جامعه را حول محور مشترکی گرد آورد.

ادبیات غنی ایران، از حافظ تا مولوی، نیز با ترویج مفاهیمی مانند امید و مقاومت، به تقویت روحیه جمعی پرداخته است.

۲. انسجام اجتماعی و سازگاری: جامعه ایران در برابر چالش
راز تاب آوری ایران را فقط  در تاریخ خلاصه نمیشود، بلکه جامعه ایرانی با شبکه های محکم خانوادگی و تعهد به ارزشهای جمعی، نقشی بی مانند و حیاتی را در این ماندگاری بر عهده داشته است. ساختار خانواده های گسترده و پیوندهای قومی، در شرایط سخت مانند جنگ تحمیلی هشت ساله یا تحریم های اقتصادی، به عنوان سپر حمایتی عمل کرده اند.

حتی در بحرانهای طبیعی مانند زلزله بم یا همه گیری کرونا، مشارکت مردمی و نهادهای مدنی غیردولتی نقشی حیاتی در جبران صدمات داشتند.

نسل جوان ایران نیز با وجود فشارهای اقتصادی و محدودیتهای اجتماعی، از طریق ترکیب سنت و مدرنیته، راههای جدیدی برای ابراز وجود و پیشرفت یافته است که در نوع خود بی نظیر و تحسین برانگیز بوده است. فعالیت در فضای مجازی، استارتآپ های متعدد و تلاش برای تغییرات اجتماعی، نشان دهنده ظرفیت بالای سازگاری این جامعه است.

این انعطافپذیری، تاب آوری ایران را به عنوان واقعیتی زنده و پویا تثبیت میکند چیزی که فراتر از واقعیت های تاریخی میتواند مطرح باشد.

۳. راهبردهای ژئوپلیتیک و مقاومت اقتصادی هم جلوه ای دیگر از راز تابآوری ایران در عصر مدرن بشمار می آید.
راز تاب آوری ایران در دوران معاصر، علاوه بر فرهنگ و اجتماع، به راهبردهای هوشمندانه ژئوپلیتیک و اقتصادی گره خورده است.

موقعیت استراتژیک ایران در قلب خاورمیانه و دسترسی به منابع عظیم انرژی، آن را به بازیگری اصلی در معادلات جهانی تبدیل کرده است.

علیرغم تحریم های شدید، ایران با تکیه بر دیپلماسی فعال در منطقه (مانند تقویت محور مقاومت) و همکاری با قدرتهای شرقی مانند چین و روسیه، فشارهای بین المللی را خنثی میکند. از سوی دیگر، اقتصاد ایران با وجود وابستگی به نفت، به تدریج به سمت خودکفایی در حوزه هایی مانند کشاورزی، دارو و فناوری پیش رفته است کهخالی از چالش هم نبوده است.

سرمایه گذاری در علوم هسته ای، نانو و زیست فناوری نیز نشان دهنده تلاش برای تبدیل تهدیدها به فرصت است.

در کنار چنین برنامه ها و اقدامات استراتژیک چیزی که درخشان و قابل توجه است فرهنگ ایستادگی در میان مردم، تاب آوری ایران را به معادلی برای «بقا از طریق هوشمندی» تبدیل کرده است.

راز تاب آوری ایران ترکیبی پیچیده از میراث فرهنگی، انسجام اجتماعی و راهبردهای هوشمندانه در مواجهه با چالشهاست.

ما در آب و خاک و کشور عزیزمان با تبدیل تهدیدها به فرصت و تکیه بر سرمایه های ناملموس انسانی و تاریخی، الگویی منحصربفرد از ماندگاری را به نمایش گذاشته ایم.

دکتر محمدرضا مقدسی مدیر وموسس خانه تاب آوری در پایان آورده است شناخت این عوامل علاوه بر اینکه کلید واژه درک گذشته ایران است، بلکه چراغی برای مسیر آینده آن محسوب میشود.

ایران در طول تاریخ خود، به ویژه در دوران معاصر، همواره با چالش‌ها و بحران‌های متعددی روبرو بوده است.

از جنگ‌ها و تحریم‌های اقتصادی گرفته تا بلایای طبیعی و فشارهای سیاسی، این کشور توانسته است با تکیه بر مجموعه‌ای از عوامل، حاکمیت و نفوذ خود را حفظ کرده و به بقا ادامه دهد.

این عوامل در کنار هم، راز تاب آوری ایران را شکل می‌دهند.

موقعیت جغرافیایی استراتژیک ایران، به عنوان پلی میان شرق و غرب و دارا بودن منابع طبیعی غنی، همواره این کشور را در معرض توجه قدرت‌های بزرگ قرار داده است.

تجربه تاریخی طولانی‌مدت و فرهنگ غنی ایرانی، که بر ارزش‌هایی همچون اتحاد، همبستگی و استقلال‌طلبی تأکید دارد، نیز نقش مهمی در تقویت روحیه تاب آوری ملی ایفا کرده است.

علاوه بر این، توانایی‌های نظامی و امنیتی ایران، به همراه شبکه‌ای از متحدان منطقه‌ای، به کشور عزیزمان امکان می‌دهد تا در برابر تهدیدات خارجی ایستادگی کند.

این در حالی است که سازگاری اقتصادی و تلاش برای خودکفایی در زمینه‌های مختلف، به ویژه پس از تحریم‌های بین‌المللی، نیز به افزایش تاب آوری اقتصادی ایران کمک کرده است.

با این حال، تاب آوری ایران با چالش‌هایی نیز مواجه است. آسیب‌پذیری‌های اجتماعی ناشی از فقر، نابرابری و بیکاری، می‌تواند انسجام اجتماعی را تضعیف کرده و تاب آوری جامعه را کاهش دهد.

خالی از اغماض باید گفت کمبود منابع و امکانات، به ویژه در مناطق محروم،می‌تواند توانایی مقابله با بحران‌ها را محدود سازد و این آن چیزی است که بایستی مورد توجه بیش از پیش باشد.

برای تقویت تاب آوری نیازمند سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌ها، آموزش و آگاهی‌رسانی، و همچنین تقویت همبستگی اجتماعی و مشارکت سیاسی است.

طرح‌هایی مانند طرح تاب آوری اجتماعی ریاست جمهوری، با هدف تقویت انسجام اجتماعی و افزایش توانمندی جامعه در مواجهه با چالش‌ها، می‌توانند نقش مهمی در این زمینه ایفا کنند.

تاب آوری ایران به تعاملات بین‌المللی و منطقه‌ای نیز بستگی داشته و دارد. تلاش برای ایجاد روابط سازنده با کشورهای دیگر و حل اختلافات از طریق دیپلماسی، می‌تواند به کاهش تهدیدات خارجی و افزایش ثبات و امنیت در منطقه کمک کند.

خانه تاب آوری ایران افتخار دارد که بعنوان آدرس تاب آوری ایران و اولین وبسایت تاب آوری روانشناختی کشور در شبکه جهانی اینترنت همگام و همراه با همه عوامل دولتی و مردم نهاد در این مسیر همگام بوده است.