تاب آوری رسانه چیست؟
در دنیای مدرن و دیجیتال امروز، تاب آوری رسانه (Media Resilience) به عنوان یک مفهوم کلیدی در حوزه مدیریت اطلاعات و ارتباطات شناخته می‌شود.
این مفهوم به توانایی سازمان‌ها و نهادهای رسانه‌ای برای مقابله با بحران‌ها، تغییرات سریع محیطی، فشارهای سیاسی، تهدیدهای امنیتی و همچنین تحولات فناورانه اشاره دارد.
تاب آوری رسانه شامل قابلیت‌های مختلفی مانند انعطاف‌پذیری ساختاری، پایداری عملیاتی، مدیریت ارتباطات در مواقع بحران و بهره‌گیری از فناوری‌های نوین است.
در عصری که خبر در ثانیه‌های معدود منتشر می‌شود و جریان اطلاعات غیرقابل کنترل به سرعت در حال افزایش است، توانایی مقاومت و بهبودی سریع رسانه‌ها در برابر اختلالات، اهمیت ویژه‌ای پیدا کرده است.
تاب آوری رسانه چیست و چرا مهم است؟
تاب آوری رسانه به معنای حفظ عملکرد مؤثر و مستمر رسانه‌ها در شرایط نامطمئن و بحرانی است.
این مفهوم شامل توانایی پاسخگویی به تغییرات ناگهانی در محیط اجتماعی، سیاسی، اقتصادی و فناورانه است.
در یک سازمان خبری، تاب آوری می‌تواند به معنای استفاده از سیستم‌های اطلاعاتی قوی، آموزش مناسب کارکنان، مدیریت هوشمندانه بحران و همچنین تعامل موثر با مخاطبان باشد.
این توانایی اجازه می‌دهد رسانه‌ها بدون توقف فعالیت کنند، حتی در شرایطی که دیگر نهادها دچار مشکل می‌شوند.
در دنیایی که اطلاعات نقش مرکزی را ایفا می‌کنند، تاب آوری رسانه به عنوان بنیان و رکن اصلی اعتماد عمومی به منابع خبری عمل می‌کند.
عوامل مؤثر در افزایش تاب آوری رسانه
برای ایجاد تاب آوری رسانه ، چندین فاکتور ویژه وجود دارد.
اولین عامل، داشتن زیرساخت‌های فناوری قوی است. این زیرساخت‌ها شامل شبکه‌های امن اینترنتی، سیستم‌های ذخیره‌سازی اطلاعات با قابلیت بازیابی سریع و ابزارهای تحلیل داده هستند.
دوم، سرمایه‌گذاری در منابع انسانی و ایجاد فرهنگ سازمانی مناسب برای مقابله با بحران، نقش بسزایی در تقویت تاب آوری رسانه دارد.
سوم، ایجاد روابط موثر با مخاطبان و جوامع محلی، به رسانه‌ها کمک می‌کند تا در زمان بحران از حمایت عمومی برخوردار شوند.
در نهایت، همکاری با سایر نهادهای رسانه‌ای و دولتی نیز از جمله راهکارهایی است که می‌تواند به افزایش تاب آوری کمک کند.
چالش‌های موجود در تحقق تاب آوری رسانه
با وجود اهمیت تاب آوری رسانه، رسانه‌ها با چالش‌های متعددی روبرو هستند.
یکی از بزرگ‌ترین چالش‌ها، محدودیت‌های مالی و عدم دسترسی به منابع کافی برای به‌روزرسانی زیرساخت‌ها است.
همچنین، فشارهای سیاسی و محدودیت‌های قانونی در برخی کشورها، مانع از عملکرد مستقل و مؤثر رسانه‌ها می‌شود.
حملات سایبری و انتشار اخبار جعلی، مزید بر علت اعتماد عمومی به رسانه‌ها را کاهش داده و فرآیند تاب آوری را دشوارتر می‌کند.
در دنیای دیجیتال امروز، راهکارهای متعددی برای تقویت تاب آوری رسانه وجود دارد.
اول، سرمایه‌گذاری در فناوری‌های مقاوم و قابل اعتماد است. استفاده از سیستم‌های ابری، هوش مصنوعی و ابزارهای تحلیل داده می‌تواند به رسانه‌ها کمک کند تا به سرعت به تغییرات واکنش نشان دهند.
دوم، تربیت نیروی کار متخصص و توانا در زمینه مدیریت بحران و ارتباطات دیجیتال، یکی دیگر از عوامل مؤثر است.
سوم، ایجاد یک خط تماس مستقیم با مخاطبان و شنوندگان، به رسانه‌ها این امکان را می‌دهد تا بازخورد لازم را دریافت کنند و در صورت بروز مشکلات، سریعاً آنها را برطرف کنند.
پر واضح است که تدوین سیاست‌های داخلی واضح و شفاف برای مدیریت بحران و حفاظت از اخبار واقعی، نقش مهمی در افزایش تاب آوری رسانه دارد.
دکتر محمدرضا مقدسی بنیانگذار خانه تاب آوری ایران در ادامه آورده است تاب آوری رسانه به عنوان یکی از شاخص‌های اصلی موفقیت رسانه‌ها در جوامع دیجیتال شناخته خواهد شد.
با گسترش شبکه‌های اجتماعی، افزایش دسترسی به اینترنت و ظهور فناوری‌های نوظهور مانند بلاکچین و واقعیت مجازی، نیاز به توانایی‌های مقاومتی در رسانه‌ها بیش از پیش احساس می‌شود.
سازمانهای رسانه‌ای که بتوانند به خوبی با تغییرات محیطی سازگار شوند و با استفاده از دانش فناورانه، استراتژی‌های مقابله با بحران را به‌روز کنند، موفق‌تر خواهند بود.
پایان سخن اینکه تاب آوری رسانه به بقا و پایداری سازمانهای خبری کمک می‌کند و به عنوان یک عامل کلیدی در تضمین شفافیت، دموکراسی و حقوق شهروندی عملکرد قابل توجهی دارد.شایان توجه اینکه خانه تاب‌آوری ایران، اولین رسانه و آدرس تخصصی تاب‌آوری در شبکه جهانی اینترنت، در سال ۱۳۹۴ توسط دکتر محمدرضا مقدسی در کرمانشاه تأسیس و رونمایی شد. این پایگاه مرجع آموزش و پژوهش تاب‌آوری در ایران است.
