در دنیای مدرن، جایی که اخبار و اطلاعات با سرعت فراموشی انتشار می‌یابند، تاب آوری رسانه به عنوان یک مفهوم بنیادی در حفظ اعتبار و پایداری سازمان‌های خبری شناخته شده است.
تاب آوری رسانه توانایی رسانه‌ها در مقاومت در برابر تهدیدهای مختلف را شامل میشود.
در یک محیط رقابتی که منابع خبری متعددی وجود دارند، تنها رسانه‌هایی میتوانند موفق باقی بمانند که بتوانند هویت خود را حفظ کنند، با تغییرات سریع تطبیق پیدا کنند و به اعتماد عمومی دست یابند.
تاب آوری رسانه نه تنها به بقا در بحران‌ها مربوط میشود، بلکه شامل ایجاد زیرساخت‌هایی برای پاسخگویی موثر به چالش‌های آینده است.
در این مقاله به بررسی ابعاد مختلف تاب آوری رسانه، عوامل مؤثر در تقویت آن و راهکارهای عملی برای دستیابی به آن خواهیم پرداخت.
تاب آوری رسانه در برابر شایعه و اطلاعات نادرست
یکی از بزرگترین چالش‌های امروز رسانه‌ها، مقابله با شایعه و اطلاعات نادرست در فضای مجازی است.
با گسترش شبکه‌های اجتماعی، هر فردی می‌تواند منبع اخبار شود، اما این آزادی همراه با ریسک‌های جدی مانند گسترش دسیسه‌های توطئه‌آمیز و اخبار جعلی است.
در این شرایط، تاب آوری رسانه به معنای توانایی تحقیق دقیق، تایید منابع و ارائه اطلاعات مبتنی بر شواهد است.
رسانه‌های معتبر با ایجاد تیم‌های تخصصی و استفاده از هوش مصنوعی برای تشخیص اخبار جعلی، نمونه‌های موفقی از مقابله با این چالش بوده‌اند.
آموزش خبرنگاران در زمینه‌هایی مانند دیجیتال لیتراسی و اخلاق دیجیتال نیز نقش کلیدی در افزایش مقاومت در برابر این تهدیدات دارد.
بدون چنین استراتژی‌هایی، رسانه‌ها در معرض از دست دادن اعتبار و جذب مخاطبان وفادار قرار می‌گیرند.
فشارهای سیاسی و اقتصادی بمنزله آزمون های واقعی تاب آوری رسانه ها هستند.
فشارهای سیاسی و اقتصادی دو عامل دیگر هستند که بقای رسانه‌ها را به خطر می‌اندازند.
در بسیاری از کشورها، دولت‌ها از طریق محدودیت‌های قانونی، سانسور یا قطع دسترسی به منابع مالی، سعی در کنترل رسانه‌ها دارند.
در این میان، تاب آوری رسانه به معنای حفظ استقلال واقعی و مقاومت در برابر دخالت‌های خارجی است.
روزنامه‌ها میتوانند با اقداماتی از جمله اشتراک‌های دیجیتال و کمک‌های مردمی — توانسته‌اند از وابستگی به منابع دولتی یا سرمایه‌های خاص جلوگیری کنند.
علاوه بر این، ساختار داخلی شفاف و حسابرسی مستقل نیز به رسانه‌ها کمک می‌کند تا از مقاومت بیشتری برخوردار شوند.
بدون چنین استراتژی‌هایی، حتی قدیمی‌ترین رسانه‌ها ممکن است در بحران‌های سیاسی ناپدید شوند.
تکنولوژی بمانند تیغ دولبه برای تاب آوری رسانه
تکنولوژی هم یک فرصت و هم یک تهدید برای تاب آوری رسانه است.
از یک سو، فناوری‌هایی مانند هوش مصنوعی، بلاکچین و داده‌های بزرگ به رسانه‌ها امکان می‌دهند اخبار را سریع‌تر، دقیق‌تر و با پوشش گسترده‌تری تولید کنند.
برای مثال، استفاده از الگوریتم‌های تحلیل داده می‌تواند به شناسایی الگوهای خبری و پیش‌بینی رفتار مخاطبان کمک کند.
از سوی دیگر، هک، حملات سایبری و نفوذ در سیستم‌های اطلاعاتی رسانه‌ها را در معرض خطرات جدی قرار می‌دهد.
سرمایه‌گذاری در امنیت دیجیتال و آموزش کارکنان در زمینه‌های امنیتی ضروری است.
رسانه‌هایی که بتوانند از تکنولوژی به عنوان یک ابزار استراتژیک استفاده کنند، در بلندمدت موفق‌تر خواهند بود.
یکی از ابعاد کمتر دیده‌شده تاب آوری رسانه، فرهنگ سازمانی است. رسانه‌هایی که محیط کاری انعطاف‌پذیر، محترمانه و نوآورانه دارند، میتوانند بهتر از دیگران در برابر استرس‌های شغلی و تغییرات بازار مقاومت کنند چنین رسانه هایی توانسته اند تا به کارمندان خود انگیزه لازم برای مواجهه با چالش‌های روزانه را بدهد.
علاوه بر این، شفافیت در تصمیم‌گیری و مشارکت کارکنان در فرآیندهای استراتژیک نیز به افزایش تعهد و کاهش میزان ترک شغل کمک می‌کند.
بدون یک فرهنگ سازمانی قوی، حتی بهترین استراتژی‌ها نیز در عملیاتی شدن با مشکل مواجه می‌شوند.
آموزش و توسعه مهارت های رسانه ای سرمایه‌گذاری در آینده است
در عصر دیجیتال، توانایی‌های پیشین نمی‌توانند به تنهایی تضمین کننده موفقیت باشند.
تاب آوری رسانه نیازمند سرمایه‌گذاری مداوم در آموزش خبرنگاران و کارکنان است.
دوره‌های آموزشی در زمینه‌هایی مانند تولید محتوای چندرسانه‌ای، استفاده از ابزارهای تحلیل داده و مدیریت شبکه‌های اجتماعی میتوانند به رسانه‌ها کمک کنند تا با تحولات فناوری همراه شوند.
تاسیس مراکز آموزشی مانند دانشگاه خبرنگاری از چنین رویکردهایی هستند.
همکاری با دانشگاه‌ها برای طراحی دوره های آموزشی مرتبط با نیازهای صنعت رسانه نیز یک استراتژی بلندمدت است که می‌تواند به افزایش مقاومت در برابر تغییرات آینده کمک کند.
در واقع آینده تاب آوری رسانه به همکاری بین سازمان‌های خبری، دولت‌ها و جامعه مدنی بستگی دارد.
ایجاد شبکه‌های اخباری منطقه‌ای، اشتراک منابع و همکاری در زمینه‌های تحقیقاتی می‌تواند به کاهش هزینه‌ها و افزایش کیفیت خبرها کمک کند.
دکتر محمدرضا مقدسی بنیانگذار خانه تاب آوری درپایان آورده است در عصری که اطلاعات در هر ثانیه تغییر می‌کند، تنها راه بقا، توانایی تطبیق با شرایط جدید و نگاهی استراتژیک به آینده است.
رسانه‌هایی که بتوانند این تعادل را حفظ کنند، در شکل‌دهی به فضای رسانه ای و سلامت خبری جامعه نقش برجسته‌ای خواهند داشت.
