تاب‌آوری رسانه دوطرفه است.
تاب‌آوری رسانه خیابانی دوطرفه است که مخاطبان نقش محوری آن را بعهده دارند.
تاب‌آوری رسانه خیابانی دوطرفه است و نیازمند تعامل مستمر بین تولیدکنندگان محتوا و مخاطبان برای حفظ پویایی و اثرگذاری آن می‌باشد.
در دنیای امروز، تاب‌آوری رسانه به توانایی سیستم‌های رسانه‌ای در مقاومت، تطبیق و رشد در مواجهه با چالش‌های عمیق سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فناورانه گفته میشود.
تصور رایج ممکن است این باشد که این تاب‌آوری صرفاً به سازوکارهای درونی رسانه‌ها، مانند مدل‌های کسب‌وکار نوین یا زیرساخت‌های فنی مستحکم، وابسته است. با این حال، این نگاه ناقص است.
تاب‌آوری رسانه و به‌تبع آن تاب‌آوری فرهنگی، به‌هیچ‌وجه یک خیابان یک‌طرفه نیست که تنها از سوی تولیدکنندگان محتوا یا نهادهای رسانه‌ای هموار شود.
این مسیر مستلزم مشارکت فعال، آگاهانه و مسئولانه‌ی مخاطبان است. مخاطب منفعل، مصرف‌کننده‌ای صرف که پیام را می‌بلعد بدون آنکه به کیفیت یا پیامدهای آن بیندیشد، در واقع سنگ‌بنای شکنندگی سیستم رسانه‌ای را تقویت می‌کند.
بدون حضور مخاطبانی که به‌صورت انتقادی با محتوا درگیر می‌شوند، از رسانه‌های معتبر حمایت می‌کنند و در تولید و انتشار اطلاعات مسئولیت‌پذیر عمل می‌نمایند، دستیابی به تاب‌آوری رسانه پایدار غیرممکن است.
دکتر محمدرضا مقدسی مدیر و موسس خانه تاب آوری در ادامه اظهار میدارد در واقع مخاطب فعال ستون اصلی تاب‌آوری رسانه است.
مشارکت فعال مخاطب در چندین سطح حیاتی به تحقق تاب‌آوری رسانه کمک می‌کند.
نخست، در سطح مصرف انتقادی محتوا به گونه ای که مخاطبان آگاه و دارای سواد رسانه‌ای قادرند منابع اطلاعاتی را ارزیابی کنند، سوگیری‌ها را شناسایی نمایند، اخبار جعلی را تشخیص دهند و به‌جای پذیرش کورکورانه، به‌صورت تحلیلی با محتوا تعامل داشته باشند.
این رفتار، تقاضا برای محتوای معتبر، عمیق و مستند را افزایش می‌دهد و فضای رشد رسانه‌های مسئولیت‌پذیر را فراهم می‌سازد.
دوم، در سطح حمایت مادی و معنویت موضوعیت یافته است مخاطبان می‌توانند با اشتراک‌های پرداختی، خرید محصولات، حمایت از رسانه‌های مستقل و مشارکت در پروژه‌های مردمی‌ساخته (Crowdfunding)، به استقلال مالی رسانه‌ها و تنوع صداها در عرصه عمومی کمک کنند.
این حمایت مستقیم، زیربنای اقتصادی لازم برای تاب‌آوری رسانه در برابر فشارهای سیاسی یا اقتصادی را تقویت می‌نماید.
سوم، در سطح تولید و اشتراک‌گذاری مسئولانه موضع قابل توجه است. امروزه و در عصر رسانه‌های اجتماعی، هر کاربر بالقوه یک ناشر است. مخاطبان فعال می‌توانند با تولید محتوای اصیل، اشتراک‌گذاری مسئولانه اطلاعات تأییدشده و اصلاح اطلاعات نادرست، به غنای فضای اطلاعاتی کمک کنند.
طبیعتاً مسیر مشارکت فعال مخاطب هموار نیست.
چالش‌هایی مانند اطلاعات غلط گسترده، قطبی‌سازی سیاسی و اجتماعی، خستگی خبری، کمبود سواد رسانه‌ای در سطوح مختلف جامعه، و مدل‌های تجاری مبتنی بر جلب توجه به‌جای کیفیت محتوا، مشارکت معنادار را دشوار می‌سازند.
این چالش‌ها مستقیماً تاب‌آوری رسانه را تهدید می‌کنند، چرا که اعتماد عمومی را تحلیل برده و فضای رسانه‌ای را به سمت سطحی‌گرایی و احساسات‌محوری سوق می‌دهند.
غلبه بر این موانع نیازمند تلاش دو جانبه است: از یک سو، رسانه‌ها موظفند شفافیت، دقت و پاسخگویی خود را افزایش دهند و ابزارهای درک انتقادی محتوا را در اختیار مخاطبان قرار دهند. از سوی دیگر، مخاطبان باید تمایل به یادگیری مهارت‌های سواد رسانه‌ای، صبر برای تأیید اطلاعات، جستجوی منابع متنوع و مقاومت در برابر اشتیاق برای اشتراک‌گذاری محتوای هیجانی اما اثبات‌نشده را در خود پرورش دهند. مشارکت آگاهانه در این فرآیند اصل و اساس تاب‌آوری رسانه در برابر این تهدیدات است.
پیوند ناگسستنی تاب‌آوری فرهنگی و رسانه‌ای
تاب‌آوری رسانه جدایی‌ناپذیر از تاب‌آوری فرهنگی است. رسانه‌ها آینه و هم‌زمان شکل‌دهنده فرهنگ یک جامعه هستند.
فرهنگ مشارکتی، گفت‌وگوی محترمانه، پذیرش تنوع دیدگاه‌ها و ارزش‌گذاری بر حقیقت‌جویی، همگی عناصر یک فرهنگ تاب‌آور هستند که در بستر یک سیستم رسانه‌ای سالم شکوفا می‌شوند. برعکس، رسانه‌های دارای تاب‌آوری بالا، قادرند این ارزش‌ها را تقویت کرده، گفتمان سازنده را تسهیل کنند و در بحران‌ها، همبستگی اجتماعی را از طریق اطلاع‌رسانی دقیق و امیدبخش تقویت نمایند.
مشارکت فعال مخاطب در این چرخه نقشی محوری دارد.
مخاطبانی که به‌صورت انتقادی و مسئولانه با رسانه تعامل می‌کنند، نه‌تنها به سلامت سیستم رسانه‌ای کمک می‌کنند، بلکه در پرورش و پاسداری از یک فرهنگ غنی، پویا و تاب‌آور سهیم می‌شوند. این مشارکت، حلقه‌ی اتصال حیاتی بین تاب‌آوری رسانه و تاب‌آوری گسترده‌تر فرهنگی و اجتماعی است.
ساختن آینده‌ای با تاب‌آوری رسانه بالا مستلزم پذیرش یک مسئولیت مشترک است.
نهادهای رسانه‌ای باید به‌طور مستمر در جهت اعتمادسازی، شفافیت، نوآوری در مدل‌های پایدار اقتصادی و ارتقای کیفیت ژورنالیسم تلاش کنند.
نهادهای آموزشی و مدنی نیز وظیفه‌ی ترویج و آموزش سواد رسانه‌ای و دیجیتال در سطح گسترده را بر عهده دارند.
اما خاتمه کلام این است که بار اصلی بر دوش تک‌تک مخاطبان است.
تبدیل شدن از یک مصرف‌کننده منفعل به یک مشارکت‌کننده‌ی فعال، نیازمند تعهد شخصی به یادگیری مادام‌العمر، تفکر انتقادی، مسئولیت‌پذیری در انتشار اطلاعات و حمایت آگاهانه از رسانه‌های معتبر است.
تاب‌آوری رسانه یک موهبت نیست؛ نتیجه‌ی انتخاب‌های روزمره‌ی میلیون‌ها مخاطب در نحوه‌ی تعاملشان با دریای اطلاعات است.
تاب‌آوری رسانه خیابانی دوطرفه است، هم به معنای توانایی خود رسانه در تحمل فشارها و تهدیدهاست و هم به معنای ظرفیت مخاطبانش برای درک، حمایت و فعالانه مشارکت کردن در آن
تنها با مشارکت فعال، آگاهانه و جمعی مخاطبان است که می‌توان خیابان یک‌طرفه‌ی شکنندگی را به یک شاهراه پویا و دوطرفه‌ی تاب‌آوری تبدیل کرد، جایی که رسانه‌ها و مخاطبان، با هم، فرهنگ و دموکراسی را در برابر طوفان‌ها پاس می‌دارند. این مشارکت، جوهره اصلی تاب‌آوری رسانه در قرن بیست‌ویکم است.