آئین نامه تاسیس و راه اندازی مراکز رشد واحدهای فناور (انکوباتورها)
مقدمه
شرکتهای کوچک و متوسط فناوری در رونق اقتصادی، توسعه فناوری و به تبع آن، کارآفرینی نقش بسیارموثری دارند. توسعه این شرکتها در گرو ایجاد زیرساختهای لازم برای کاهش خطرپذیری آنها در دوران شروع فعالیت خود میباشد. یکی از مهترین این زیرساختها، مراکز رشد واحدهای فناوری است. مرکز رشد واحدهای فناوری برای کارآفرینان و واحدهای کوچک و متوسطی که با تکیه بر علم و فناوری دارای ایدههای محوری قابل تجاری شدن هستند، برای مدت چند سال اطلاعات و مشاورههای ضروری و نیز خدمات و تجهیزات مناسب را برای رشد و ارتقای آنها ارایه داده و آنها را برای حضور مستقل و موثر در صحنه فناوری کشور آماده میکند.
تاسیس مراکز رشد مطابق این آیین نامه و با تصویب وزارت علوم، تحقیقات و فناوری صورت میگیرد.
در این آیین نامه، “مرکز رشد واحدهای فناوری” به اختصار “مرکز رشد” نامیده میشود.
ماده 1- تعاریف
مرکز رشد : مرکزی است تحت مدیریت متخصصین حرفهای که با ارائه خدمات حمایتی از ایجاد و توسعه حرفههای جدید توسط کارآفرینانی که درقالب واحدهای نوپای فعال در زمینههای مختلف منتهی به فناوری متشکل شدهاند و اهداف اقتصادی مبتنی بر دانش و فن دارند، پشتیبانی میکند. این خدمات شامل موارد زیر است:
- تامین محل کار (به صورت اجاره)
- خدمات آزمایشگاهی، کارگاهی و اطلاع رسانی
- خدمات مدیریتی، حقوقی، مالی، اعتباری، پروژهیابی و بازاریابی
- آموزشهای تخصصی ویژه و مشاوره
- سایر خدمات مرتبط با توسعه، رشد و ارتقای واحدهای فناوری
1-1 سازمان موسس (متقاضی) : سازمانی است که مرکز رشد را تاسیس نموده و تامین اعتبارات آن را از مجاری دولتی و غیر دولتی بعهده میگیرد.
1-2 واحدهای فناوری : واحدهای دارای هویت حقوقی مستقل از مرکز رشد بوده که با توجه به اساسنامه و یا سایر اسناد قانونی در زمینه تحقیقات کاربردی و توسعهای، طراحی مهندسی، مهندسی معکوس، انتقال فناوری، ارائه خدمات تخصصی و فعالیت در جهت تجاری کردن نتایج تحقیقات فعالیت مینمایند. این واحدها منجمله شامل شرکتهای خصوصی، واحدهای تحقیق و توسعه صنایع، و یا مراکز تحقیقاتی وابسته به دانشگاهها یا دستگاههای اجرایی هستند.
1-3 دوره رشد مقدماتی : دورهای حداکثر 6 ماهه است که در آن، به افراد و یا گروههای مستعدی که دارای ایدههای نوآورانه صنعتی هستند، مشاوره و آموزشهای لازم برای آشنایی با بازار، شناسایی گروهکاری، تثبیت ایدهکاری و ایجاد هویتهای حقوقی مستقل داده میشود. در صورت موفقیت در این دوره مقدماتی و کسب هویت مستقل حقوقی، واحدهای نوپا میتوانند متقاضی اسکان رسمی در مرکز رشد شوند. زمان این دوره با تصویب مدیر مرکز رشد تا 9 ماه قابل افزایش است.
1-4 بخش رشد مقدماتی (pre-incubator) : بخشی از مرکز رشد است که در آنجا دوره رشد مقدماتی برگزار میگردد.
1-5 دوره رشد : دورهای است حداکثر 3 ساله که طی آن واحدهای فناوری مستقر در مرکز رشد به معیارهای رشد یافتگی دست یافته و پس از آن از مرکز رشد خارج میشوند. زمان این دوره با تصویب هیات امنا تا 5 سال قابل افزایش است.
ساختار و تعاملهای درونی مرکز رشد
ماده 2 اهداف
- بسترسازی جهت تجاری کردن دستاوردهای تحقیقاتی
- ایجاد زمینه کارآفرینی و حمایت از نوآوری و خلاقیت نیروهای محقق جوان
- کمک به رونق اقتصاد محلی مبتنی بر فناوری
- ایجاد فضای لازم جهت گسترش و رشد واحدهای کوچک و متوسط دانشمدار و فناور فعال در زمینههای فناوری
- بسترسازی جهت ایجاد فرصتهای شغلی مناسب جهت جذب کارآفرینان و دانش آموختگان دانشگاهی در زمینههای فناوری
- تولید و توسعه محصولات و فرایندهای فناوری قابل عرضه به بازار
ماده 3- وظایف
- حمایت مالی از واحدهای مستقر در مرکز رشد با توحه به فعالیتهای مندرج در بند 3
- تلاش برای فراهم آوردن حمایتهای قانونی جهت تسریع رشد واحدهای مستقر در مرکز رشد
- ارائه خدمات و مشاورههای مورد نیاز واحدها در راستای تبدیل ایدههای نو به محصولات قابل تجاری شدن و تجاریسازی آنها
- نظارت بر روند رشد واحدها و تحلیل مستمر دستاوردها با هدف افزایش کارائی مرکز رشد
- نظارت بر فعالیتهای واحدهای فناوری در تحقق ایده محوری آنها
- ایجاد بخش رشد مقدماتی در صورت نیاز
تبصره – انجام فعالیتهای زیر توسط مراکز رشد ممنوع است :
- مشارکت در سهام واحدهای فناوری (مستقر در مرکز رشد)
- استخدام هیات علمی
- انعقاد و اجرای قراردادهای پژوهشی به استثناء موارد زیر :
- پروژههای مطالعاتی در زمینه بهبود وتوسعه مراکز رشد
- پروژههای که به قصد ارجاع به واحدهای فناوری مستقر در مرکز رشد منعقد میشود
ماده 4- ویژگی های مراکز رشد
- دارای ارتباط علمی با دانشگاهها و مراکز تحقیقاتی
- مستقر در یک پارک علمی و فناوری یا نزدیک به سایر مراکز علمی و فناوری
- دارای فضاهای انعطافپذیر قابل واگذاری به صورت اجاره
- دارای حوزه ستادی کوچک و مدیریت با تجربه
- دارای توان تدارکات امکانات و خدمات با ارزش افزوده بالا
ماده 5- اجزاء موجود در مراکز رشد
- بخش رشد مقدماتی
- واحدهای فناوری
- واحدهای ارائه کننده خدمات عمومی و تخصصی
- ستاد مدیریتی
- مشاورین
- شعب یا دفاتر سازمانهای حمایت کننده مالی
ماده 6- معیارهای تاسیس مراکز رشد
برای ایجاد یک مرکز رشد، معیارها و شرایط زیر تعیین کننده خواهد بود.
6-1 فضای فیزیکی: فضای فیزیکی اولیه برای راهاندازی مرکز به مساحت حداقل 1500 متر مربع است که جهت موارد زیر مورد استفاده قرار میگیرد :
- استقرار حداقل 10 واحد فناوری (حداقل 800 متر مربع)
- استقرار مجموعههای خدماتی
- استقرار در حوزه ستادی
- تخصیص فضاهای عمومی
- تخصیص فضاهای کارگاهی و آزمایشگاهی
6-2 تاسیسات پایه : حداقل تاسیسات پایه مرکز رشد عبارتند از : آب، برق، گاز، شبکه
6-3 سرمایه اولیه : حداقل سرمایه اولیه مورد نیاز برای ایجاد مرکز رشد واحدهای فناوری در دو سال اولیه عبارتنداز سرمایه لازم برای :
- ارائه خدمات عمومی به 10 واحد فناوری
- حمایت از ایدههای محوری 10 واحد فناوری
- ارائه خدمات تخصصی و فنی پایه
- تامین سیستم ستادی و مدیریتی
6-4 ویژگیهای منطقه : شرایط و توان منطقه برای تاسیس مرکز رشد واحدهای فناوری عبارتند از :
- وجود دانشگاه یا مراکز آموزش عالی توانمند
- وجود امکانات تخصصی متناسب با زمینه فعالیت مرکز رشد توان بالفعل و یا بالقوه صنعتی و اقتصادی منطقه برای فعالیت کارآفرینان
- وجود تقاضا و نیاز از جانب بخشهای تولیدی و صنعتی برای تحقیقات توسعهای
- وجود درصد مناسب دانش آموختگان بومی مرتبط
- دسترسی به امکانات شهری
6-5 ستاد مدیریتی : لازم است ستاد مدیریتی مرکز رشد شرایط زیر را داشته باشد:
- تجربه کافی در امر تحقیقات توسعهای
- آشنایی با ساختارهای فنی و اقتصادی جامعه
- آشنایی با کارکرد بخش خصوصی
- آشنایی با مبانی مراکز رشد
- توانایی در ارزیابی ایدهها و گروههای کاری و شناخت کارآفرینان
- دسترسی به مشاوران تخصصی و مدیریتی
ماده 7- مراحل درخواست و صدور موافقت اصولی برای تاسیس مرکز رشد
اعطای مجوز تاسیس مرکز رشد در دو مرحله اعطای موافقت اصولی و اعطای موافقت قطعی، با تصویب کمیته تخصصی فناوری انجام میگیرد.
مراحل صدور موافقت اصولی عبارتند از :
7-1 انجام مطالعات اولیه و امکان سنجی توسط سازمان موسس و تهیه گزارش توجیهی
7-2 تکمیل کاربرگ درخواست تاسیس مرکز رشد توسط بالاترین مقام اجرایی سازمان موسس
7-3 ارائه گزارش توجیهی به انضمام کاربرگ تکمیل شده درخواست تاسیس به معاونت فناوری وزارت علوم، تحقیقات و فناوری
7-4 ارزیابی تقاضا و جمعبندی نظرها براساس دستورالعمل صدور موافقت اصولی توسط هیات ارزیابی مستقر در معاونت فناوری وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، طی دو مرحله مقدماتی و نهایی و در محدوده زمانی حداکثر 4 ماهه
7-5 اعلام نتیجه بررسی به سازمان موسس و در صورت تائید، صدور مجوز تاسیس (موافقت اصولی) از طرف معاونت فناوری وزارت علوم، تحقیقات و فناوری
تبصره – مدت اعتبار موافقتهای اصولی صادره حداکثر سه سال خواهد بود و متقاضیان لازم است بلافاصله پس از اخذ موافقت اصولی نسبت به احراز تدریجی شرایط لازم جهت اخذ موافقت قطعی در زمان مقرر، موافقت اصولی لغو خواهد گردید.
ماده 8- وظایف سازمان موسس پس از اخذ موافقت اصولی
دارندگان موافقت اصولی جهت احراز شرایط لازم برای اخذ موافقت قطعی، لازم است بلافاصله پس از دریافت موافقت اصولی نسبت به انجام موارد زیر اقدام نمایند:
8-1 تنظیم و پیشنهاد اساسنامه مرکز رشد ظرف مدت 3 ماه جهت تصویب در گروه کار تخصصی فناوری
8-2 تنظیم و ارائه برنامه 3 ساله مرکز رشد به معاونت فناوری وزارت علوم، تحقیقات و فناوری جهت بررسی حداکثر پس از سه ماه، شامل بخشهای آمادهسازی ساختمان، راهاندازی سیستم ارائه خدمات، پذیرش و استقرار واحدها و نظام ارزیابی واحدها در قالب کاربرگهای پیشبینی شده
8-3 پیشبینی منابع مالی مستمر (دولتی و غیردولتی) برای ادامه فعالیتهای مرکز رشد
8-4 راهاندازی مجموعههای ستادی و خدماتی مطابق برنامه مصوب
تبصره – برای درخواست موافقت قطعی، مجموعههای ستادی و خدماتی باید حداقل 18 ماه کارکرد عملی داشته باشند.
8-5 پذیرش و استقرار واحدهای فناوری برگزیده و هدایت و نظارت بر رشد آنها
تبصره – برای درخواست موافقت قطعی، لازم است واحدهای فناوری مستقر در مرکز رشد حداقل 12ماه فعالیت داشته باشند
8-6 ارائه گزارش عملکرد مرکز رشد واحدهای مستقر دردوره های 6 ماهه به معاونت فناوری وزارت علوم، تحقیقات و فناوری جهت ارزیابی در قالب کاربرگهای پیشبینی شده
تبصره – ضوابط ارزیابی دورهای فعالیتهای مراکز رشد توسط معاونت فناوری وزارت علوم، تحقیقات و فناوری تهیه و به تصویب کمیته منتخب تخصصصی فناوری خواهد رسید
ماده 9- مراحل درخواست و صدور موافقت قطعی
9-1 ارائه تقاضای تبدیل موافقت اصولی به موافقت قطعی از سوی بالاترین مقام اجرایی سازمان موسس به معاونت فناوری وزارت علوم، تحقیقات و فناوری به همراه کلیه مدارک لازم در قالب کاربرگهای پیش بینی شده
9-2 ارزیابی تقاضای تبدیل موافقت اصولی به موافقت قطعی براساس دستورالعمل مصوب کمیته تخصصی فناوری توسط هیأت ارزیابی مستقر در معاونت فناوری وزارت علوم، تحقیقات و فناوری در محدوده زمانی حداکثر 4 ماهه
تبصره– کلیه مراکز رشد پس از دریافت موافقت قطعی نیز، توسط معاونت فناوری وزارت علوم، تحقیقات و فناوری مورد ارزیابی دورهای قرار میگیرند، نتایج این ارزیابیها در صورت مثبت نبودن عملکرد مرکز رشد میتواند منجر به لغو موافقت قطعی گردد.
ماده 10- این آئین نامه در 10 ماده و 5 تبصره در تاریخ 17/12/81 در شورای گسترش آموزش عالی به تصویب رسید
|
