مدیر فنی و نظارت بر طرح های عمرانی: توسعه‌ی فیزیکی پایدار، ارتقای سطح مدیریت سبز و پدافند غیرعامل اولویت های این مدیریت است
مدیریت فنی و نظارت بر طرح‌های عمرانی دانشگاه حکیم سبزواری مدیریت تازه تاسیسی است که پیشتر در قالب معاونت عمرانی در دانشگاه فعالیت می کرد، حوزه ای که علاوه بر تغییر نام و چارت با تحول در ماموریت های تببین شده خود نیز مواجه شده است به طوری که قرار است این حوزه فعالیت خود را در سه دسته‌ی عمده‌ی توسعه‌ی فیزیکی پایدار، ارتقای سطح مدیریت سبز و پدافند غیرعامل دنبال کند. پای صحبت دکتر احسان امیری راد، مدیر جوان و پرتلاش عمرانی دانشگاه نشستیم تا در خصوص اولویت ها، اهداف و راهبردهای این مدیریت بیشتر بدانیم.
صحبت هایی که در ادامه خواهید خواند:
*آقای دکتر درباره حوزه جدید با عنوان مدیریت عمرانی دانشگاه برای ما بگویید:
حقیقت این است در دانشگاه حکیم سبزواری تا پیش از این حوزه‌ای داشتیم به اسم حوزه‌ی معاونت عمرانی، یعنی یکی از معاونت‌های دانشگاه، معاونت عمرانی بود به علاوه آن مجموعه‌ای نیز داشتیم تحت عنوان مدیریت تعمیرات و تأسیسات که این مدیریت جزء مجموعه‌ی معاونت اداری مالی بود. هم اکنون مجموعه‌ی این دو با هم ترکیب و تبدیل به مدیریتی به اسم مدیریت فنی و نظارت بر طرح‌های عمرانی شده است که البته پیشنهادی که خود ما ارائه کردیم و مورد تأیید هم قرار گرفته، این است که با توجه به مجموعه‌ی فعالیت هایی که اکنون در این مدیریت در حال پیگیری است، این مجموعه به اسم “مدیریت توسعه‌ی پایدار و بهبود بهره وری دانشگاه حکیم سبزواری” تغییر نام پیدا کند. البته این را هم باید بگویم که حوزه‌ی مدیریت عمرانی نسبت به معاونت عمرانی سابق مقداری دچار تغییر مأموریت نیز شده است.
*وضعیت فیزیکی دانشگاه حکیم سبزواری امروز به چه گونه است؟
باید گفت ما در دانشگاه حکیم سبزواری، امروز به لحاظ فیزیکی، به همت همه‌ی مدیرانی که در سال‌های گذشته در این دانشگاه (از بدو تأسیس تا کنون) بوده اند به بلوغ بسیارخوبی رسیده ایم، به طوری که بر طبق آمارهای رسمی امروز ما در دانشگاه حکیم سبزواری بیش از نود و پنج هزار متر مربع فضای احداث شده در دست بهره برداری و حدود بیست و پنج هزار متر مربع فضای در دست احداث داریم، شاید جالب باشد که بدانید ارزش اعیان دانشگاه ما هم اکنون بیشتر از سیصد میلیارد تومان برآورده می شود، این سرمایه‌ی گران قیمتی است و زحمت زیادی هم برای آن کشیده شده است، به واقع این عدد به ما نشان می‌دهد که ما به بلوغ نسبی در زمینه‌ی توسعه‌ی فیزیکی رسیدیم و هم اکنون نیاز داریم ضمن این که کماکان توسعه مان را داشته باشیم، با یک نگاه نظام‌مند و هدف‌مند و با نگاه به نیازهای آینده‌ی دانشگاه این توسعه‌ی فیزیکی را با رویکرد استفاده بهینه از منابع موجود ادامه دهیم.
*منظورتان از استفاده بهینه از منابع در حوزه معاونت عمرانی چیست؟
بگذارید من یک مثال برای شما بزنم تا مقداری این موضوع روشنتر شود که وقتی که می‌گوییم توسعه‌ی پایدار منظورمان چیست، ببینید ما در دانشگاه چند چاه آب داریم، مطابق آخرین آماری که گرفته شده است، عمق چاه‌های دانشگاه در بیست سال اخیر چندین متر پایین رفته است، یعنی ما در طی این سال ها این منابع آبی که ذخیره‌ی استراتژیک ما است و قابل جایگزینی نیز نیست (یعنی نمی توانیم به راحتی از جای دیگر تأمین کنیم) را با شدت زیادی مصرف کرده ایم. حالا شاید جالب باشد که بدانید این آب را کجا خرج کردیم، از جمله جاهایی که این آب مصرف شده است درفضای سبزمان و چمن ها بوده است، یعنی ما سرمایه خودمان را خرج چمنی کرده ایم که اگر یک هفته آب ندهیم از بین می‌رود، این می شود توسعه‌ی ناپایدار ، یعنی شما ظاهرا توسعه پیدا کرده اید ولی این توسعه توسط منابع شما و توسط سیستم پشتیبانی نمی شود، دیدگاه ما در دوره‌ی جدید این است که به سمتی حرکت کنیم که در زمینه‌ی استفاده از فضاهای فیزیکی، در زمینه‌ی مدیریت منابع آب و مدیریت منابع انرژی، بتوانیم از منابعی که داریم صیانت وحفاظت کنیم و البته که این هدف در راستای اهداف بالادستی کشور نیز هست، همانطور که می دانید ما در کشور قانونی تحت عنوان قانون اقتصاد مقاومتی داریم، وقتی خوب به این موضوع نگاه می‌کنیم، می‌بینیم بهینه سازی مصرف انرژی یا استفاده‌ی بهینه از فضاهای فیزیکی یا استفاده‌ی بهینه از آب، خود به خود در دل قانون اقتصاد مقاومتی جا می‌گیرد.
*اولویت های مدیریت عمرانی در دوره جدید چیست؟
به صورت عمده مطابق برنامه‌ی راهبردی که در این حوزه تهیه و تدوین کرده ایم و برای ریاست دانشگاه ارسال شده است، فعالیت‌های این حوزه در پنج سال آینده در سه دسته‌ی عمده‌ی توسعه‌ی فیزیکی پایدار، ارتقای سطح مدیریت سبز و پدافند غیرعامل دسته بندی شده است، سه حوزه ای که یک مجموعه‌ی نظام‌مند است، یعنی هر کدام از این‌ها به صورت منزوی و مجزا از راهبرد دیگر دیده نشده است و در ارتباط با همدیگر است و به صورت کمک، همراه و هم راستای همدیگر تعریف شده‌اند. برایتان مثال می‌زنم، در بحث مدیریت سبز یکی از مسائل این است که شما کمترین تأثیر منفی را بر محیط زیست اطرافتان بگذارید، طبیعتا بهینه سازی مصرف انرژی و رفتن به سمت منابع جایگزین انرژی به جز شبکه‌ی برق، یکی از راهکارهای ماست که در این خصوص مدیریت عمرانی پروژه‌ی نیروگاه خورشیدی را تعریف کرده است، که در صورت تأمین اعتبار امیدواریم بتوانیم تا پایان سال این پروژه را استارت بزنیم. وقتی ما پروژه نیروگاه خورشیدی را استارت می‌زنیم از یک سو بحث ارتقای مدیریت سبزمدنظر ماست که شامل کاهش گازهای گلخانه‌ای و در نتیجه کاهش گرمایش کره‌ی زمین است، اما هدف دیگر ما این است که بار کمتری را بر روی شبکه‌ی ملی برق وارد کنیم. پروژه‌هایی از این دست قطعا بار شبکه‌ی ملی برق را کاهش می‌دهد، اما از جنبه دیگر، احداث نیروگاه خورشیدی، گام بلندی است به سمت افزایش سطح پدافند غیرعامل دانشگاه، باید بدانید هر قدر ما به سیستم‌های متمرکز کمتر وابسته باشیم و بتوانیم نیازهایمان را به صورت محلی تر تأمین کنیم، پایداری مان در شرایط بحران فراگیر( مانند حوادث و بحران هایی از قبیل زلزله، سیل و امثالهم) که در خیلی از این موارد شبکه‌های سرتاسری برق، آب، گاز، ممکن است دچار مشکل شود، بیشتر خواهد بود، طبیعتا وقتی ما بخشی از انرژی مان را خودمان به هر سبکی از جمله با انرژی خورشیدی تأمین کنیم به این معناست که ما به لحاظ پدافند غیرعامل هم سطح خودمان را ارتقا داده ایم. در مجموع همانطور که گفته شد برنامه‌ای که ما در این مدیریت تدوین کرده ایم، برنامه‌ای است که هر قسمتش ، راهبردهای دیگر بخش ها را هم پشتیبانی می‌کند.
*در مورد برنامه ها و طرح های مدیریت عمرانی در این برنامه راهبردی هم برایمان بگویید؟
در پاسخ به سوال شما باید بگویم این مدیریت هم اکنون طرح های زیادی در دست اقدام دارد، همانطور که پیشتر گفته شد طرح راه اندازی نیروگاه خورشیدی یکی از این طرح هاست. طرح دیگری که در حال انجام آن هستیم تصفیه پساب دانشگاه است. هم اکنون یکی از مسائلی که در سطح کشور داریم این است که بخش زیادی از آب هایی که استفاده می‌شود، به صورت پساب از سیستم خارج می‌شود و وارد شبکه‌ی فاضلاب می‌شود. ما در این طرح قصد داریم حداقل بخشی از این آب را بتوانیم در ایستگاه‌های مختلف جمع آوری کرده و یک تصفیه‌ی مناسب بر رویش انجام دهیم و از این آب در فضای سبزمان استفاده کنیم. درست است که این طرح در حوزه ی مدیریت سبز در حال انجام است، ولی همزمان کمک به توسعه‌ی پایدار سیستم نیز خواهد کرد. یعنی وقتی ما منابع آبی جایگزین داشته باشیم به این معناست که ما خواهیم توانست فضای سبزمان را با قوت قلب بیشتری توسعه دهیم، چون وقتی قرار باشد از آب چاه یا از آب شهری برای فضای سبز استفاده کنیم یک مدل نسبت به مسأله نگاه می‌کنیم و وقتی که قرار باشد از پساب استفاده کنیم مساله کاملا فرق خواهد شد، تصیفه پساب به این معناست که ما سیکلی تعریف کرده ایم و از پساب برای فضای سبز استفاده می‌کنیم بنابراین در این میان منابع آبی اصلی مان دست نخورده باقی می‌ماند. این مجموعه دیدگاه‌هایی هست که ما در این زمینه داریم. یکی دیگر از ایده‌هایی که داریم، بحث طراحی جامع مسیر سبز دانشگاه است، همانگونه که شاهد هستید ما میزان خیلی زیادی فضاهای فیزیکی بسیارخوب در دانشگاه ساخته ایم اما یکی از اشکالات ما بحث این است که فضای دسترسی مان به خصوص فضاهای پیاده محور و همچنین فضاهایی که بشود از دوچرخه استفاده کرد ،کماکان دچار نقصان است. در همین راستا طرحی را در دست اقدام داریم که بر اساس آن کلیه‌ی فضاهای فیزیکی مختلف دانشگاه به وسیله‌ی دوچرخه و پیاده راه‌های طراحی شده به همدیگر دسترسی داشته باشند. طبیعتا این کار را که انجام دهیم استفاده از خودروی شخصی در سطح پردیس دانشگاه به شدت پایین می‌آید که این مساله از آلودگی محیط زیست می‌کاهد واز طرفی میزان مصرف سوخت در سطح دانشگاه ( اگر ما دانشگاه را جزئی از محیط اطراف مان در نظر بگیریم) طبیعتا کاهش پیدا می‌کند و در کنار آن احتمال بروز حوادث با توجه به اینکه فضای دانشگاه بزرگ شده و خیابان کشی‌های مفصلی انجام شده است کاهش پیدا می‌کند.
*هدف کلی حوزه مدیریت عمرانی از برنامه های راهبردی و طرح هایی که گفته شد را برای مخاطبان این مصاحبه تببین کنید؟
ببنید اصل داستان این است که منابع ما در زمینه‌ی فضای فیزیکی، منابع مالی، آب و انرژی محدود است و از سمت دیگر نیازهای ما نیز نامحدود است. هنر اصلی ما در حوزه مدیریت عمرانی باید این باشد که بتوانیم الگوی مدیریتی را تبیین کنیم که با این توان محدود، با این منابع محدود، تا حد ممکن متوازن‌ترین میزان توسعه در سطح دانشگاه اتفاق بیفتد. یکی دیگر از کلیدواژه‌هایی که ما این جا استفاده می‌کنیم و در کنار توسعه‌ی پایدار به آن تأکید داریم بحث توسعه‌ی متوازن است، یعنی در بخش‌های مختلف دانشگاه (وقتی می‌گوییم بخش‌های مختلف دانشگاه یعنی دانشکده‌ها، بخش های آموزشی، پژوهشی، ورزشی، فرهنگی، دانشجویی، خوابگاهی و..) بتوانیم توازن را به لحاظ امکانات، فضاهای فیزیکی و سایر منابع، برقرار کنیم.
یکی دیگر از رویکردهایی که ما در این دوره داریم این است که دنبال کارهایی که خیلی سریع بخواهد به نتیجه برسد و زود بازده باشد نیستیم، البته بنا به ماهیت مدیریت یک سری کارهایی نیز داریم که زود به نتیجه می‌رسد و در حال انجام آنها هستیم، ولی اینکه صرفا بخواهیم خیلی تبلیغاتی عمل کنیم و صرفا دنبال مواردی باشیم که امروز استارت زده شود و شش ماه دیگر به نتیجه برسد، نیستیم. واقعیت این است که دنبال برنامه‌ها و طرح‌هایی هستیم که در نهایت و به صورت جامع به نفع دانشگاه باشد. مثلا پروژه ی نیروگاه خورشیدی دانشگاه ( اگر تأمین اعتبار شود) فکر می‌کنم تا انتهای نود و هشت بتوانیم آن را بهره برداری کنیم. فرض بفرمایید در تصفیه‌ی فاضلاب اگر تأمین اعتبار شود حداقل فاز اولش در نود و هشت بهره برداری می‌شود، ولی بعضی از این‌ها مثل طرح جامع مسیر سبز پروژه ای زمان بر است، پیش بینی ما این است که فعلا یک طراحی کامل انجام دهیم با چندین شرکت مشاور رایزنی کرده ایم و طرح خوبی قرار است انجام شود طبیعتا اجرایش حتما در دوره‌های بعد از ما هم ادامه پیدا خواهد کرد، چون می خواهیم یک فضای هفتاد هکتاری (فضای پردیس دانشگاه ما حدود هفتاد هکتار است) را مدیریت کرده و دسترسی فضاهای مختلف به همدیگر را ایجاد کنیم که طبیعتا کار یک روز و دو روز و شاید یک سال و دو سال نیست ولی انشاءالله راهی را شروع می‌کنیم که در آینده به نتیجه مطلوب و مورد نظرمان خواهد رسید.
*در مورد ساخت و سازها صحبت شد، بگویید تکمیل و بهره برداری ساختمان‌های نیمه کاره یا ساختمان آمفی تئاتر چه می‌شود؟
این موارد نیز حتما بخشی از کار ماست. به واقع بخشی از کار ما این است که امکان استفاده بهینه از ساختمان‌هایی که ساخته شده را مهیا کنیم. در واقع بخشی از مأموریت ما این است که فضای فیزیکی فعلی دانشگاه تا آن جایی که ممکن است به صورت بهینه استفاده شود. مأموریت دیگر ما این است که با برنامه ریزی های مدونی که صورت خواهد گرفت شاهد بهره برداری و تکمیل بناهای نیمه ساخته ای که در دانشگاه کلنگ خورده و تا جایی پیش رفته است باشیم. ما این برنامه ریزی را هم در کارمان داریم منتها با نگاه به مسائل اعتباری، باید بدانید دلیل اصلی که کار ساخت و ساز این ساختمان ها تا نیمه رفته و متوقف شده است، بحث اعتبار است، یعنی اگر اعتبار وجود داشته باشد تمام آنها تکمیل می‌شود. در همین راستا مناقصه‌ای در بحث تکمیل ساختمان خوابگاه دانشجویی و گسترش ساختمان علوم پایه انجام گرفت که واقعا باید تشکر کنم از همکارانم در حوزه‌ی عمرانی، چون کار خیلی نفس گیری بود به این جهت که مراحلش به تعویق افتاده بود و خود انجام این مناقصه در سال جدید به لحاظ محدودیت زمانی که داشتیم و مسائل دیگری که جزئیاتش خارج از حوصله این بحث است، عملا در یک بازه‌ی زمانی خیلی کم انجام شد و به نتیجه رسید و مناقصه برگزار شد و امیدواریم ظرف یک ماه آینده دو پروژه‌ی ما استارت بخورد و حداقل دو ساختمان نیمه ساز ما ظرف بیست و چهار ماه آینده تکمیل خواهد شد و به بهره برداری برسد. البته بناها و فضاهای نیمه ساخته دیگری هم داریم، مانند ساختمان آزمایشگاه مرکزی، ساختمان سالن سرو غذا و مثل این‌ها که ان شاا.. تکمیل و بهره برداری از آن ها را به تدریج در دستور کار قرار خواهیم داد. منتها یکی از نکاتی که ما برای اولین بار در حال انجام آن در دانشگاه هستیم بحث نیازسنجی براساس نیازهای فیزیکی است، این کار نیز در راستای بحث توسعه‌ی متوازن است که پیشتر گفته شد، یعنی ما نیازسنجی و آنالیز کنیم که در کدام بخش‌های دانشگاه کمبود فضای فیزیکی داریم تا در همان بخش‌ها این بناهای نیمه سازی که وجود دارد را هدایت کنیم تا آن بخش‌ها بتواند برای دانشگاه مثمرثمر تر واقع شود.