✍️ «احیای مدیریت اجتماعی علماء»
🔰 در نکوداشت «حضرت آیت‌اللّٰه علوی سبزواری» ‹رحمةاللّٰه‌علیه›
✅ از رئیس مکتب تشیع منقول است که «لَن یَهْلِکَ عالِمٌ إلّا بَقِیَ مِن بَعدِهِ مَن یَعلَمُ عِلمَهُ أو ما شاءَاللّهُ» هرگز عالمى نمىمیرد، مگر آن‌که پس‌از او، کسى مى‌ماند که علم او، یا آن‌چه را خدا خواهد، بداند. (الکافی: ۱/۲۲۱/۱)
☑️ اینک، یک‌سال از رحلت یکی از علمای بلاد، که به‌معنای واقعی کلمه، عالمِ عاملِ دین بود، می‌گذرد. سخن در بزرگ‌داشت و نکوداشت ایشان، فراوان می‌رود و طرح‌های گوناگونی به‌میان می‌آید.
⚠️ نشر آثار ایشان، ساخت مستند زندگی‌اش، برگزاری نکوداشتی با حضور مراجع عظام تقلید، مرمت و احیای آرامگاه او و…؛
💢 یکایک این طرح‌ها و ایده‌ها خوب‌اند؛ اما اگر بنا باشد علمِ عالم، در زمین باقی بماند، باید مزیت نسبی و نقطه کانونی اندیشه، علم و کردار او را برجسته نمود و برای آن، تلاش نمود.
♨️ نگارنده بر این باور است که مزیت نسبی حضرت آیت‌اللّٰه علوی سبزواری، در «مدیریت اجتماعی» ایشان بود. مدیریت اجتماعی‌ای که بر سیاست‌های اجتماعیِ دینیِ ارتکازیِ ایشان، مبتنی بود. مدیریتی که، اطلاق کم‌نظیر به آن هم، شاید اجحاف در حق ایشان باشد.
این مزیت نسبی حضرت آیت‌اللّٰه علوی، دقیقاً پاشنه‌آشیل «جامعه متدینین» به‌صورت عام و «جامعه روحانیت» به‌صورت خاص و ویژه است.
❇️ «مدیریت اجتماعیِ» مدّنظر نگارنده، هرچند در قالب‌های آکادمیک، به‌عنوان یک دیسیپلین، درنیامده است؛ اما «دانشی ضمنی» است که باید تبدیل به یک «دانش عینی» گردد. تشکیل تیم تجربه‌کاوی و تجربه‌نگاری و فرآوری آن در قالب مدیریت دانش می‌تواند علاوه بر خدمت به جریان فرهنگی-تبلیغی، به تولید دانش دینی بومی بی‌نظیر، مبنایی و راهبردی بیانجامد.
❇️ اولویت چنین کاری و جهت‌دهی هزینه‌ها به چنین امری، یقیناً از تمامی طرح‌های پیش‌گفته، بالاتر و بیش‌تر است.
❇️ ای چه‌بسا به‌جهت زیست شهری، مدیریت شهری و فرهنگی می‌تواند متکفّل طرح‌های پیش‌گفته شود. اما سزاورار این‌است که ارکان‌های دانشی ازقبیل حوزه‌های علمیه و دانشگاه‌ها، پروژه تولید دانش عینی از دانش ضمنی علمای بلاد، به‌خصوص آیت‌الله علوی را، بر عهده گیرند.
❇️ این پروژه خواهد توانست دانشِ ضمنیِ ارتکازیِ کم‌بدیلِ آیت‌الله علوی را پس‌از او، احیاء نموده و در راستای تمدّن‌سازی اسلامی و تولید دانش دینی بومی، مورد بهره‌برداری قرار دهد. باقیات‌الصالحات‌بودن چنین علمی، اگر از یافته‌های فقهی و حکمی ایشان بالاتر نباشد، بعید است کمتر باشد.
✍️ عبدالحسین مشکانی سبزواری
